Patogeneza schorzenia jest niejasna, bierze się pod uwagę współistnienie różnych czynników. Występuje u ok. 10% populacji, a u ponad 80% pacjentów głównymi objawami są zmiany naczyniowe (rumień, teleangiektazje).
Pojawia się częściej u pacjentów z I, II fototypem skóry, niebieskimi oczami i jasnymi włosami. Zmiany naczyniowe rozpoczynają się przeważnie w wieku 30-40 lat, częściej u kobiet niż u mężczyzn. Wielu autorów uważa, że podłoże zmian stanowią zaburzenia łojotokowe współistniejące ze zmianami naczyniowymi. Zmiany chorobowe lokalizują się w strefach łojotokowych skóry, występują rzadziej u osób z nadmierną czynnością gruczołów łojowych (postać przerosła i piorunująca TR). Wiadomo także, że TR jest chorobą zapalną, a odczyn zapalny odgrywa podstawową rolę w powstawaniu zmian chorobowych.
Wczesny okres TR zaliczany jest do nerwic naczynioruchowych skóry i na wiele lat może wyprzedzać rozwój utrwalonych zmian w przebiegu choroby. Pierwsze objawy obserwujemy u kobiet około 20 roku życia, szczególnie jeśli dochodziło do nadmiernej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe. Pacjentki często skarżą się początkowo na nietolerancję kosmetyków.
Dochodzi do wzmożonej reaktywności naczyń bez utrwalonych zmian skórnych, ale okresowo może wystąpić dyskretny rumień i pojedyncze teleangiektazje. Dominującym objawem w tym okresie jest napadowe czerwienienie twarzy (flushing) pod wpływem czynników miejscowych i ogólnych. Początkowo objawy typu „flushing są przemijające, ale następnie wraz z uszkodzeniem naczyń dochodzi do powstania utrwalonych zmian rumieniowych. Zwiększony przepływ krwi i rozszerzenie naczyń krwionośnych może także być spowodowane czynnikami hormonalnymi oraz zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego. Przy nasileniu procesu chorobowego dochodzi do wytworzenia torbieli łojowych i przerostu tkanki łącznej, zwłaszcza na nosie. Nie obserwuje się występowania zaskórników. Ta ciężka postać TR dotyczy najczęściej mężczyzn.
Etiopatogeneza: Do czynników wyzwalających powstawanie rumienia, a w konsekwencji zaostrzenie choroby należą: słońce, stres, wysoka i niska temperatura, alkohol, pikantne potrawy, wysiłkowe ćwiczenia gimnastyczne, nadmierna suchość lub wilgotność powietrza, kosmetyki do pielęgnacji twarzy, leki ( kortykosteroidy, leki rozszerzające naczynia, niektóre leki obniżające poziom cholesterolu).
Do najczęstszych przyczyn TR należą:
- Predyspozycje genetyczne-dodatni wywiad w kierunku TR, częste występowanie zaczerwienienia twarzy lub epizodyczny rumień.
- Zaburzenia naczynioruchowe w powierzchownych naczyniach skóry twarzy - rozszerzenie naczyń i rumień mogą być spowodowane wzmożonym wydzielaniem enkefalin i endorfin.
- Czynniki psychogenne - wśród chorych przeważają neurotycy, psychastenicy i osoby którym towarzyszy często uczucie lęku, niepokoju i zagrożenia.
- Zaburzenia hormonalne - zmienność objawów chorobowych TR w zależności od fazy cyklu miesiączkowego, stany przedklimakteryczny i klimakterium, nasilenie po gestagenowych środkach antykoncepcyjnych.
- Schorzenie przewodu pokarmowego - zaburzenia procesu trawienia, w tym nieżyt żołądka i przewlekłe zaparcia, zaostrzenie choroby po błędach dietetycznych, rola zakażenia Helicobacter pylori jest wielokrotnie podkreślana.
- Podłoże łojotokowe - zmiany chorobowe w TR lokalizują się w okolicach łojotokowych, występują rzadziej u osób z nadmierną czynnością gruczołów łojowych (postać przerosła i piorunująca TR).